Dylatacja posadzki - czym jest, po co się ją robi i jak ją wykonać?

O dylatacji słyszał zapewne każdy inwestor remontujący lub budujący dom. Wiemy zwykle tyle, że jest to rodzaj szczeliny, dzięki której poszczególne fragmenty posadzki pracują niezależnie od pozostałych. I rzeczywiście taki właśnie jest ogólny cel szczelin dylatacyjnych. Niestety ich wykonanie może stanowić dla niedoświadczonego inwestora nie lada kłopot. Gdzie i w jakich przypadkach należy wykonać szczeliny dylatacyjne? Jak zrobić to prawidłowo? I w jakim celu?

Czym jest i jak się wykonuje dylatacje posadzki betonowej?

Ogólnie rzecz ujmując dylatacją nazywamy szczeliny utworzone w celu zapobieganiu odkształceniu czy pękaniu posadzki w wyniku różnorodnych czynników. Mogą być nimi osiadanie budynku, kurczenie się lub rozkurczanie materiałów używanych w czasie budowy i wykończenia czy wreszcie naturalne procesy zmiany objętości materiałów pod wpływem zmian temperatury.

Szczeliny dylatacyjne - rodzaje

Wyróżniamy poszczególne rodzaje dylatacji:

• dylatacje technologiczne - ich wykonanie eliminuje wpływ zmiany objętości materiałów użytych w czasie budowy na pozostałe elementy budynku;
• dylatacje konstrukcyjne - używane są w celu wydzielenia elementów konstrukcyjnych budynku;
• dylatacja termiczna - pozwala kompensować naprężenia powstające w przypadku zmian temperatur, które mogłyby doprowadzić do odkształceń różnych elementów konstrukcji budynku;
• dylatacje przeciwdrganiowe - niwelują lub minimalizują wpływ drgań i wstrząsów na konstrukcję budynku. Stosuje się je na przykład w budynkach zlokalizowanych na terenach szkód górniczych oraz w halach przemysłowych.

Dylatacja posadzki betonowej

Szczeliny dylatacyjne na powierzchni wylewki betonowej nazywane są powierzchniowymi (tzw. dylatacje powierzchniowe) i mają za zadanie zapobiec powstawaniu pęknięć w gotowej wylewce - bez dylatacji cała posadzka niechybnie pokryłaby się siecią pęknięć w wyniku naprężeń i osiadania budynku. A wraz z nią - uszkodzeniu uległyby pokrywające ją gresy, panele czy parkiety. W przypadku posadzek wykonuje się dwa rodzaje dylatacji:

• obwodową - wzdłuż miejsc styku posadzki z przegrodami pionowymi, czyli ścianami, schodami albo stopniami. Powstałej szczeliny nie wypełnia się, lecz zasłania panelami, gresami lub listwami przypodłogowymi. Taka dylatacja oddziela podłogę od elementów konstrukcyjnych i zapewnia izolację akustyczną konstrukcji;
• pośrednią - Dylatacje pośrednie dotyczą podkładu podłogowego i pozwalają podzielić go na mniejsze, niezależnie od siebie pracujące, fragmenty.

Warto pamiętać, że na rynku dostępne są różne rodzaje posadzek i to od tego, który z nich wybierze inwestor, będzie zależało jaki rodzaj czy system szczelin dylatacyjnych będzie konieczny. Opracowując ten system, należy wziąć pod uwagę aspekty takie jak obciążenie eksploatacyjne posadzek, rodzaj planowanego pokrycia czy wreszcie szerokość, na jaką wykonamy szczelinę dylatacyjną. Tylko prawidłowo zaprojektowana dylatacja będzie spełniała swoje zadanie dobrze.

Jaki sprzęt ułatwi Ci pracę podczas tworzenia wylewki betonowej?

Wykonanie szczelin dylatacyjnych można oczywiście zlecić, podobnie jak inne roboty, fachowcom. A jednak prawda jest taka, że zadania tego podjąć się można samodzielnie - trzeba mieć do tego jednak profesjonalny sprzęt, między innymi agregat posadzkarski.

Agregaty posadzkarskie wykorzystywane są przede wszystkim do nakładania warstwy betonu mającej stanowić nową wylewkę. Inaczej nazywane podajnikami betonu, jest kompletną maszyną, dzięki której możemy sprawnie wykonać wylewkę. Do wykonania i wyrównania posadzki potrzebna jest zacieraczka do betonu.

Agregat przygotowuje beton - wystarczy tylko umieścić wszystkie komponenty mieszanki w zasobniku i włączyć mieszadła, które dzięki silnikowi diesla połączą je w gładką masę. Następnie gotowy beton transportowany jest, dzięki podajnikowi, dalej. Beton wypychany jest na zewnątrz dzięki sprężarce dostarczającej do zbiornika powietrze pod bardzo wysokim ciśnieniem. Dzięki temu możliwe jest dostarczenie gotowego betonu nawet na wyższe piętra.

Czasami spotykamy się również z pojęciem miksokreta. Co to jest miksokret? To właśnie agregat posadzkarski opisany wyżej. Wybierając agregat warto zawsze sprawdzić jego najważniejsze parametry takie jak moc silnika, pojemność zbiornika na mieszankę i zbiornika paliwa oraz maksymalną wielkość ziarna surowców. Istotna będzie również jego wydajność - jeśli mamy niewielkie powierzchnie do wylania, nie potrzebujemy sprzętu o bardzo dużej wydajności. Natomiast w przypadku bardzo dużych inwestycji przyda się nam miksokret o dużej wydajności.

Kolejnym ze sprzętów, których będziemy potrzebowali aby ułatwić sobie pracę, są zacieraczki do betonu. Jak sama nazwa sugeruje, służą one do wygładzania posadzki i wylewki betonowej. Używa się ich również z powodzeniem do wcierania preparatów utwardzających. Występują w dwóch podstawowych rodzajach - zacieraczki ręczne oraz samojezdne.

Zacieraczka ręczna przypomina swoim wyglądem płaskiego lub okrągłego mopa, ale napędzana jest silnikiem spalinowym lub elektrycznym. Ze względu na swoje wymiary znajduje zastosowanie na niewielkich powierzchniach wylewek w budownictwie mieszkaniowym. Różne modele zapewniają różne możliwości zacieraczek oraz średnicę, które z łatwością dostosujesz do swoich potrzeb.

Natomiast zacieraczki samojezdne przeznaczone są do użytku profesjonalnego i zwykle znajdują zastosowanie w firmach realizujących projekty dużych hal, magazynów czy sklepów wielkopowierzchniowych. Ma kilkukrotnie większą wydajność niż zacieraczki ręczne, lecz pracuje z wysoką precyzją.

Tak wyposażony, możesz przystąpić do wykonania posadzek czy wylewek oraz szczelin dylatacyjnych.

Poprawnie wykonana dylatacja posadzki

Wiemy już czym są dylatacje posadzek i wylewek, wiemy też w jakie maszyny i urządzenia warto się wyposażyć wykonując wylewki. Teraz opowiemy jak powstaje dylatacja wylewki. Aby wykonać ją poprawnie, trzeba najpierw określić typ posadzki i podkładu, jaki został położony. A są trzy rodzaje:

• beton półsuchy,
• jastrych cementowy,
• jastrych anhydrytowy.

Różnią się one między sobą konsystencją, wytrzymałością na ściskanie, zginanie i odrywanie, oraz powierzchnią dylatacyjną. Dylatacje na poszczególnych rodzajach posadzek wykonuje się według następujących wytycznych:

• podkład z betonu półsuchego - dylatacje powinny dzielić posadzki na pola nie większe niż 30m²;
• podkład z cementu jastrychowego - dylatacje dzielą posadzki na pola o powierzchni nie większej niż 40m²;
• podkład z jastrychu anhydrytowego - tutaj dylatację wykonuje się na powierzchniach powyżej 300m² (z ogrzewaniem podłogowym) lub 900m² (bez ogrzewania).

Ważnym aspektem wykonania dylatacji jest szerokość szczeliny. Zwykle przyjmuje się, że dylatacja powinna mieć od 10 do 20 mm szerokości. Jeśli jednak wylewamy beton przy niższych temperaturach, należy zachować większą szerokość, co wynika z właściwości kurczenia i rozkurczania się betonu.

Warto omówić również rodzaje wypełnienia dylatacji. Dlaczego dobrze jest, gdy szczelina dylatacyjna zostanie wypełniona? Ponieważ beton po zaschnięciu staje się kruchy, a więc na jego krawędziach może dochodzić do kruszenia. Należy go przed tym zabezpieczyć. Dylatacja posadzki może być wypełniona następującymi materiałami:

• listwą dylatacyjną - wykonana może być z różnorodnych materiałów i w wielu kolorach, dzięki czemu stanowi bardzo efektowne wykończenie posadzki,
• sznurem - sznury znajdują zastosowanie w budownictwie mieszkaniowym. Mają właściwości uszczelniające, są elastyczne i nie nasiąkliwe,
• taśmą - Taśmy dylatacyjne doskonale sprawdzę się do wypełnienia dylatacji w konstrukcjach betonowych,
• wkładką wypełniającą - są sztywne i elastyczne, doskonale trzymają się krawędzi szczeliny dylatacji,
• masą - masa jest przede wszystkim bardzo prosta w użyciu, zapewnia ochronę szczeliny dylatacji przed wilgocią.

Dylatacje posadzek, ich zaprojektowanie i wykonanie, nie są wcale sztuką tajemną. Znaczna część inwestorów, także tych nieprofesjonalnych, budujących swój dom, decyduje się na ich samodzielne wykonanie. Pamiętajmy jednak, że podstawą prac będzie zaopatrzenie się w odpowiedniej jakości profesjonalny sprzęt posadzkarski. Prace będą wówczas przebiegały sprawnie i szybko.

Podsumowanie

Dylatacja posadzki jest niezbędnym elementem każdej konstrukcji. Zapobiega negatywnym skutkom przenoszenia naprężeń oraz powstawania odkształceń. Dzięki zastosowaniu dylatacji możliwe jest uniknięcie uszkodzeń wynikających z ruchów różnych elementów budynku. Szczeliny dylatacyjne wykonuje się jako celowo wykonana szczelina, która pozwala na niezależną pracę poszczególnych elementów konstrukcji. Wypełnienia o zamkniętej strukturze komórkowej, stosowane z odpowiednim materiałem izolacyjnym, zapobiegają tworzeniu się mostków termicznych. Poprawnie zaprojektowane przerwy dylatacyjne, uwzględniające przewidywane obciążenia, stanowią kluczowy element dla bezpieczeństwa i trwałości każdej konstrukcji, w tym dylatację budynku.